Kushtetuta e Republikës Islamike të Iranit
Miratuar në 1980 - Rishikuar në 1989
PJESA E TRETË - Të drejtat e njerëzve
Neni 19
Popullsia e Iranit, pavarësisht nga origjina etnike apo fisnore, gëzon të drejta të barabarta: ngjyra e lëkurës, raca, gjuha ose karaktere të tjera nuk janë baza për privilegje ose diskriminim.
Neni 20
Në përputhje me normat islame, të gjithë qytetarët e kombit, burra dhe gra, janë të barabartë përballë mbrojtjes së ligjit dhe gëzojnë të gjitha të drejtat njerëzore, politike, ekonomike, sociale dhe kulturore.
Neni 21
Në përputhje me normat islame, qeveria ka për detyrë të garantojë të drejtat e grave në të gjitha fushat dhe të zbatojë: 1. Krijimi i kushteve që favorizojnë zhvillimin e personalitetit të gruas dhe rivendosjen e të drejtave të saj në sferën materiale dhe shpirtërore. 2. Ndihma dhe përkrahja për nënat, sidomos gjatë shtatzënisë dhe rritjes së fëmijëve, si dhe mbrojtjen e fëmijëve pa mbrojtje të familjes. 3. Themelimi i gjykatave kompetente për mbrojtjen e ekzistencës dhe stabilitetit të familjes. 4. Krijimi i sigurimit të veçantë për gratë e veja, gratë e moshuara dhe gratë pa mbështetje familjare. 5. Caktimi i mbrojtjes së fëmijëve nënave që janë të denjë për të mbrojtur interesat e fëmijëve në rast se nuk ka kujdestar ligjor.
Neni 22
Nderi, jeta, prona, banimi dhe puna janë të drejta të pacenueshme, përveç rasteve të parashikuara nga ligji.
Neni 23
Hetimet e bindjeve personale nuk lejohen dhe askush nuk mund të ndiqet penalisht ose të hetohet për shkak të mendimeve të tyre.
Neni 24
Liria e shtypit dhe liria e shprehjes së ideve në shtyp janë të garantuara me kusht që parimet themelore të Islamit ose të drejtat e komunitetit të mos ofendohen. Detajet do të përcaktohen me një ligj të mëvonshëm.
Neni 25
Përgjimi dhe monitorimi i korrespondencës, duke regjistruar biseda telefonike edhe me qëllim që të zbulojë përmbajtjen publikisht, përgjimin e mesazheve telegrafike ose teleks dhe zbulesën e përmbajtjes së tyre, censura, jo-dorëzimit apo mos-transmetimin e komunikimit , dëgjimi i panevojshëm, spiunazhi dhe çdo lloj mbikëqyrjeje janë të ndaluara, përveç rasteve të parashikuara shprehimisht nga ligji.
Neni 26
Krijimi i partive dhe shoqatave politike, shoqatat profesionale, shoqatat fetare islame apo pakicave të tjera të njohura fetare janë të lira, me kusht që partitë dhe shoqatat e tilla nuk e shkelin ose fyejnë pavarësinë, lirinë, sovranitetin dhe unitetin kombëtar të vendit , as normat islame as themelet e Republikës Islamike. Askush nuk mund të parandalohet apo detyrohet të jetë pjesë e shoqatave të tilla.
Neni 27
Takimet dhe parada, nga të gjithë ata që janë të organizuar, janë të lirë, me kusht që ata të jenë të qetë dhe të paarmatosur dhe me kusht që të mos shkelin parimet islame.
Neni 28
Çdokush, burrë apo grua, ka të drejtë të zgjedhë profesionin që dëshiron, me kusht që zgjedhja të mos jetë në kontrast me Islamin dhe interesin publik dhe nuk shkel të drejtat e të tjerëve. Qeveria është e detyruar të përmbushë nevojat e shoqërisë për profesione të ndryshme, duke u siguruar të gjithë individëve mundësi të barabarta dhe mundësi të barabarta të punësimit në degët e ndryshme të veprimtarisë.
Neni 29
e drejta E 'të jetë në gjendje për të ndarë të gjithë përfitojnë nga ndihma në formën e sigurimit ose formave të tjera në rastet e daljes në pension, humbjes së punës, papunësinë, pleqërinë dhe aftësisë së kufizuar, mungesa e mbështetjes familjare, lëndimet, aksidentet, duhet për kujdesin dhe ndihmë mjekësore. Qeveria, duke zbatuar rregullat e ligjit dhe përdorimit të fondeve nga të ardhurat e përgjithshme dhe pagesave nga qytetarët, ka për detyrë të sigurojë skenë e shërbimeve të kujdesit dhe mbështetje financiare për të sa më sipër, në favor të çdo qytetari të vendit.
Neni 30
Qeveria ka për detyrë të ofrojë arsimim falas për të gjithë popullsinë deri në përfundimin e shkollës së mesme dhe të ofrojë falas mjetet e arsimit të lartë brenda kufijve të mundësive të vendit.
Neni 31
E drejta e çdo individi dhe të çdo familje iraniane është të përfitojë nga një shtëpi e përshtatshme për nevojat e tyre. Qeveria ka për detyrë që të sigurojë zbatimin konkret të këtij parimi, duke u dhënë prioritet më të varfërve, sidomos fshatarëve dhe punëtorëve.
Neni 32
Askush nuk mund të arrestohet përveç me ligj dhe sipas procedurave të përcaktuara. Në rast të arrestimit, natyra dhe motivet e akuzës duhet t'i komunikohen menjëherë me shkrim të akuzuarit; brenda afatit maksimal prej njëzet e katër orëve, dosja paraprake duhet t'i dërgohet autoriteteve gjyqësore kompetente dhe procedurat gjyqësore duhet të iniciohen sa më shpejt që të jetë e mundur. Shkeljet ndaj këtij parimi dënohen me ligj.
Neni 33
Askush nuk mund të largohet nga vendi ku ai banon ose është i ndaluar të jetojë në vendin e tij të zgjedhur ose të detyrohet të banojë në një vend të caktuar, përveç rasteve të parashikuara nga ligji.
Neni 34
E drejta për të kërkuar drejtësi gëzon të gjithë dhe të gjithë. Çdokush ka të drejtë të ankohet në organin gjyqësor duke apeluar në gjykatat kompetente: të gjithë qytetarët e kombit kanë të drejtë të ankohen në gjykata të tilla; nuk është e mundur që të pengohet që secili t'i drejtohet gjykatave kompetente për çdo rast individual me ligj.
Neni 35
Në të gjitha gjykatat, secila prej palëve të kundërta ka të drejtë të zgjedhë përfaqësuesin e tyre ligjor. Nëse kushtet ekonomike të partisë nuk lejojnë zgjedhjen e avokatit të besimit, mbrojtja ligjore ende duhet të garantohet përmes një avokati zyre.
Neni 36
Lëshimi i një dënimi dhe ekzekutimi i tij mund të bëhet vetëm nga gjykatat kompetente dhe në përputhje me ligjin.
Neni 37
Ligji nënkupton pafajësinë. Askush nuk mund të gjykohet fajtor para ligjit, përveçse nëse fajësia e tij vërtetohet në një gjykatë kompetente.
Neni 38
Ndalohet të shkaktojë çdo lloj torture fizike ose psikologjike në mënyrë që të nxjerrë rrëfime ose informacione. Është absolutisht e ndaluar të detyrosh një person të japë prova, të rrëfejë ose të bëjë një betim. Gjykimet, rrëfimet dhe betimet e fituara në mënyrën e lartpërmendur tërësisht largohen nga vlefshmëria. Çdo shkelje e këtij parimi do të ndiqet penalisht sipas ligjit.
Neni 39
Ndalohet të shkelet, në çdo formë, nderin ose dinjitetin e një personi individual për arrestimin, burgosjen ose mërgimin. Mosrespektimi i këtij parimi dënohet me ligj.
Neni 40
Askush nuk lejohet, në ushtrimin e të drejtave të tyre, të dëmtojë të tjerët ose të dëmtojë interesat e komunitetit.
Neni 41
E drejta e shtetësisë iraniane është e drejta absolute e të gjithë iranianëve. Qeveria nuk mund ta privojë këtë të drejtë nga çdo qytetar iranian, përveç kur qytetari e kërkon, ose kur qytetari ka marrë shtetësinë e një shteti tjetër.
Neni 42
Qytetarët e huaj mund të marrin nënshtetësinë iraniane në rastet dhe sipas procedurave të përcaktuara me ligj. Ata mund të privohen nga një shtetësi e tillë nëse marrin nënshtetësinë e një shteti tjetër ose vetë e kërkojnë atë.