Kushtetuta e Republikës Islamike të Iranit

Miratuar në 1980 - Rishikuar në 1989

PJESA E NINENT - Fuqia Ekzekutive

Seksioni i parë: Presidenca dhe Ministrat

Neni 113

Presidenca e Republikës është zyra më e lartë zyrtare në vend pas asaj të Liderit Suprem. Presidenti i Republikës është përgjegjës për zbatimin e Ligjit Kushtetues dhe drejton pushtetin ekzekutiv përveç rasteve të përgjegjësisë së drejtpërdrejtë të Udhëzuesit36.

Neni 114

Presidenti zgjidhet drejtpërdrejt nga popullata dhe mbetet në detyrë për katër vjet. Rizgjedhja e tij lejohet vetëm për një periudhë të njëpasnjëshme për të parën.

Neni 115

Presidenti zgjidhet midis figurave të shquara religjioze dhe politike që posedojnë këto kushte: origjina iraniane me lindjen e prindërve iranianë, kombësia iraniane, aftësitë menaxheriale të dëshmuara nga përvoja e kaluar, besueshmëria dhe virtyt, besnikëria ndaj parimeve të Republika Islamike e Iranit dhe feja shtetërore.

Neni 116

Ata që aspironin për zgjedhjet për president duhet të paraqesin zyrtarisht kandidaturën e tyre para fillimit të zgjedhjeve. Rregullat se si të zhvillohen zgjedhjet do të përcaktohen me një ligj të veçantë.

Neni 117

Presidenti zgjidhet me shumicë absolute të votave. Sidoqoftë, nëse askush nga kandidatët nuk fiton një shumicë të tillë në raundin e parë të zgjedhjeve, një raund i dytë i votimit mbahet të Premten e javës vijuese dhe vetëm dy kandidatët që kanë marrë numrin më të lartë të votave në raundin e parë mund të marrin pjesë në zgjedhjet e dyta. . Në mënyrë të ngjashme, në rast se një ose më shumë nga kandidatët që morën numrin më të lartë të votave në raundin e parë tërheqin kandidaturën e tyre, dy kandidatët që morën më shumë vota në votimin e mëparshëm do të pranohen në raundin e dytë të votimit. .

Neni 118

Në pajtim me Art. 99 e kësaj Kushtetute, përgjegjësia e kontrollit të sjelljes së zgjedhjeve presidenciale qëndron në Këshillin e Ruajtësit. Në periudhën para formimit të Këshillit të parë të Kujdestarëve, detyra do t'i besohet një organizate të ngritur me ligj.

Neni 119

Zgjedhja e presidentit të ri duhet të zhvillohet të paktën një muaj para përfundimit të mandatit të mëparshëm presidencial. Në intervalin midis zgjedhjes së Presidentit të ri dhe përfundimit të mandatit të paraardhësit të tij, detyrat presidenciale janë përgjegjësi e Presidentit që më parë ishte në detyrë.

Neni 120

Në rast se në dhjetë ditët që i paraprinë zgjedhjet ndodh me vdekjen e njërit prej kandidatëve për president, e drejta e të cilit tashmë është vërtetuar në pajtim me këtë Kushtetutë, zgjedhja vetë u vonua nga dy javë. E njëjta procedurë vlen edhe në rastin kur, gjatë intervalit midis raundit të parë dhe të dytë të votimit, ndodh për vdekjen e një prej dy kandidatëve që kanë marrë numrin më të madh të votave në raundin e parë të zgjedhjeve.

Neni 121

Presidenti i zgjedhur i Republikës bën një betim para Asamblesë Islamike të mbledhur në një seancë të veçantë në prani të Presidentit të Organit Gjyqësor dhe Anëtarëve të Këshillit të Kujdestarëve, duke vendosur nënshkrimin e tij në fund të tekstit vijues: "Me emrin e Zotit Clement dhe I Mëshirshëm, i nënshkruar, si President i Republikës, para Kuranit të Shenjtë dhe para popullit iranian, Betohem në Zotin më të Lartë dhe të Plotfuqishëm për të mbrojtur fenë zyrtare të Shtetit, Republikën Islamike dhe Kushtetutën e vendit; të shenjtëroj të gjitha forcat dhe aftësitë e mia për të respektuar dhe përmbushur përgjegjësitë e mia; t'i përkushtohem shërbimit të njerëzve dhe dinjitetit të vendit, përhapjes së fesë dhe moralit; për të mbrojtur ligjin dhe përhapur drejtësinë; të përmbahen nga çdo vullnet; të mbrojë lirinë dhe dinjitetin e individëve dhe të drejtat e njerëzve të njohura për të gjithë individët nga Kushtetuta; për të mos kursyer asnjë përpjekje në mbrojtjen dhe mbrojtjen e kufijve të vendit, duke mbrojtur pavarësinë e tij politike, ekonomike dhe kulturore. Me ndihmën e Zotit dhe duke ndjekur shembullin e Profetit të Islamit dhe Imamëve Puri (paqja qoftë me ta), unë betohem të nderoj me ndershmëri dhe përkushtim mandatin që njerëzit më kanë besuar mua si një premtim të shenjtë dhe t'ia kaloj kush do të zgjidhet nga njerëzit pas meje ".

Neni 122

Presidenti i Republikës, brenda kufijve të kompetencave të tij dhe detyrave që i janë dhënë nga Kushtetuta ose nga ligjet e zakonshme, është përgjegjës për veprimet e tij para popullit, Udhëheqësit Suprem dhe Asamblesë Islame.

Neni 123

Presidenti nënshkruan ligjet e miratuara nga Asambleja Kombëtare dhe rezultatet e referendumeve pasi ata kanë ndjekur procedurën e përshkruar dhe i janë dorëzuar Presidentit. Presidenti pastaj i dërgon ato tek autoritetet kompetente përgjegjëse për ekzekutimin e tyre.

Neni 124

Presidenti i Republikës në përmbushjen e detyrës së tij mund të zgjedhë Nënkryetarët. Nënkryetari i Parë, në marrëveshje me Presidentin e Republikës, drejton Këshillin e Ministrave dhe nga ana tjetër është përgjegjës për koordinimin e aktiviteteve të Nënkryetarëve të tjerë. Neni 125 Presidenti, ose përfaqësuesi i tij ligjor, është përgjegjës për nënshkrimin e traktateve, konventave, marrëveshjeve të lidhura nga Qeveria e Iranit me Qeveritë e Shteteve të tjera, si dhe marrëveshjet e arritura në organizata ndërkombëtare, subjekt i miratimit nga Asambleja Islame.

Neni 126

Presidenti i Republikës ka përgjegjësi të drejtpërdrejtë për planifikimin ekonomik dhe financiar dhe çështjet administrative të vendit dhe ka fuqinë që të delegojë administratën e këtij të fundit tek të tjerët.

Neni 127

Presidenti i Republikës, në rastin e duhur dhe me miratimin e Këshillit të Ministrave, mund të caktojë një ose më shumë përfaqësues të posaçëm me kompetenca të paracaktuara. Në këtë rast të gjitha vendimet e përfaqësuesit do të kenë të njëjtën vlerë si ato të Presidentit të Republikës ose të Këshillit të Ministrave.

Neni 128

Ambasadorët do të emërohen me propozim të Ministrit të Punëve të Jashtme dhe me miratimin e Presidentit të Republikës. Presidenti nënshkruan letrat kredenciale të ambasadorëve iranianë të destinuar në shtete të tjera dhe merr kredencialet e paraqitura nga ambasadorët e huaj në Iran.

Neni 129

Është prerogativë e Presidentit për t'i dhënë mirënjohjet e nderit të Shtetit.

Neni 130

Presidenti i Republikës i jep dorëheqjen Liderit Suprem dhe vazhdon të kryejë detyrat e tij derisa të dorëzohet dorëheqja e tij.

Neni 131

Në rast të vdekjes, dorëheqjes ose largimit të Presidentit të Republikës, ose në rastin e sëmundjes në të cilën mungesa e tij është zgjatur përtej periudhës prej dy muajsh, ose në rast se do të përfundojë mandatin e tij dhe për disa pengesa është zgjedhur presidenti i ri, presidenti i tij i parë zëvendës, me pëlqimin e Udhëzuesit, ka detyrën e kryerjes së detyrave të Presidentit dhe një këshill i përbërë nga Kryetari i Kuvendit islamik, presidenti i organit gjyqësor dhe Nënkryetari i parë është përgjegjës për caktoni zgjedhjen e Presidentit të ri brenda një periudhe maksimale prej pesëdhjetë ditësh; në rast të vdekjes së nënkryetarit të parë ose paaftësia për të kryer detyrat e tij, ose në rast se Presidenti i Republikës nuk e ka zgjedhur presidenti i parë zëvendës, Udhëheqësi Suprem do të besojë detyrën ndaj një personi tjetër.  

Neni 132

Në periudhën në të cilën zyra presidenciale supozohet nga Nënkryetari i Parë ose nga një person tjetër i zgjedhur në pajtim me Nenin. 131, nuk mund të ngrihet mocioni i mosbesimit ndaj ministrat ose votimi i mosbesimit ndaj ndonjë ministri të propozuar, as nuk është e mundur të vazhdohet me rishikimet e Kushtetutës ose të propozohet një referendum.

Neni 133

Ministrat zgjidhen nga Presidenti i Republikës dhe i paraqiten Asamblesë Islame për të marrë një votëbesim. Me rinovimin e Kuvendit nuk është e nevojshme të kërkohet përsëri votimi i besimit. Numri i ministrave dhe fushëveprimi i kompetencave dhe juridiksioneve të tyre përkatëse përcaktohen me ligjin special XXUMX.  

Neni 134

Këshilli i Ministrave kryesohet nga Presidenti i Republikës, i cili kontrollon veprimtarinë e ministrave vetë marrin masat e nevojshme për të bashkërenduar vendimet e qeverisë - në bashkëpunim me ministrat - dhe vlen ngjarje legge.In e mospajtim apo grindje në detyrat agjencitë shtetërore juridike, me kusht që ajo nuk është e nevojshme për të interpretuar ose të ndryshojë ligjin, vendimi i Këshillit të Ministrave të miratuara nga Presidenti i Republikës është esecutiva.Il Presidenti i Republikës është përgjegjës për veprimet e tyre në kryerjen e funksioneve të Këshillit të Ministrave në Kuvend islame.

Neni 135

Ministrat qëndrojnë në detyrë deri në shkarkimin e tyre dhe derisa të gëzojnë besimin e Kuvendit38. Këshilli i Ministrave, ose secili ministër, paraqet dorëheqjen e tij te Presidenti i Republikës. Këshilli i Ministrave mbetet në detyrë deri në formimin e një Këshilli të ri të Ministrave. Presidenti i Republikës mund të caktojë një person të ngarkuar për një maksimum prej tre muajsh në mënyrë që të përmbushë detyrat e secilës Ministri pa një ministër.

Neni 136

Presidenti i Republikës ka fuqinë të shkarkojë ministrat. Ministri i ri duhet të marrë votën e besimit të Asamblesë Islamike. Në rast se, pasi Këshilli i Ministrave të ketë marrë votën e besimit të Kuvendit, gjysma e ministrave të zëvendësohen, qeveria duhet të kërkojë përsëri besimin e Kuvendit.

Neni 137

Çdo ministër është përgjegjës para Kuvendit dhe Presidentit të Republikës për punën e tij në kryerjen e funksioneve të tij dhe në rast të vendimeve të marra nga Këshilli i Ministrave, ai është gjithashtu përgjegjës për punën e ministrave të tjerë.

Neni 138

Përveç rastet në të cilat Këshilli i Ministrave ose ministra të veçantë janë kompetent dhe përgjegjës për zhvillimin e rregulloreve ekzekutive të ligjit, Këshilli i Ministrave ka të drejtë të nxjerrë dekrete dhe rregullore për ushtrimin e funksioneve administrative për zbatimin e ligjeve dhe për organizimin e organeve administrative. Çdo ministër, si pjesë e detyrave të tyre dhe dekreteve të Këshillit të Ministrave, ka fuqinë për të nxjerrë rregullore dhe nxjerrë qarkore e cila përmbajtje nuk duhet të jetë në kundërshtim me letrën dhe frymën e qeverisë legge.Il ka autoritetin për të dhënë " miratimin e disa bizneseve lidhur me detyrat e tij në komisionet e përbëra nga ministrat; miratime të tilla do të jetë në fuqi edhe pas miratimit të Presidentit të Republikës, me kusht që ato janë ligjërisht dekretet lecite.I, rregulloret dhe miratimet e tarifave të tilla, si dhe duke u botuar, do të paraqitet Kryetarit të Kuvendit islam që, në rast se ata e konsiderojnë të papajtueshme ligji, nga ana tjetër, i referon ato në Këshillin e Ministrave për rishikim.

Neni 139

Çdo propozim për të zgjidhur mosmarrëveshjet që kanë të bëjnë me pronën publike ose qeveritare ose t'i referojë të njëjtat çështje në një arbitrazh i nënshtrohet miratimit të Këshillit të Ministrave dhe duhet t'i komunikohen Asamblesë Islamike. Në rast se pala tjetër në mosmarrëveshje është e huaj, ose çështja merr rëndësi të konsiderueshme të brendshme në interes të përgjithshëm, është e nevojshme miratimi nga Asambleja Islamike. Rëndësia e rasteve individuale përcaktohet nga një ligj i veçantë.

Neni 140

Nëse Presidenti i Republikës, nënkryetarët e tij ose një prej ministrave akuzohen për kryerjen e krimeve të zakonshme, procedurat gjyqësore janë përgjegjësi e Gjykatës së zakonshme. Asambleja Islamike duhet të informohet për këtë procedurë.

Neni 141

Presidenti, nënkryetarët, ministrat dhe nëpunësit e shtetit nuk mund të mbajnë më shumë se një punë të qeverisë, as nuk mund të bëjë ndonjë aktivitet tjetër në institucionet apo organizatat e kapitalit të cilave është totalisht ose pjesërisht në pronësi nga qeveria apo institucionet publike. Gjithashtu ata nuk mund të punojnë si avokatë në gjykata gjyqësore, si këshilltarë ligjorë, përfaqësues në islam apo të mbajë postin e presidentit, drejtor ose anëtar i bordit në çdo lloj kompanie private, përjashtuar shoqëritë bashkëpunuese të institucioneve dhe fondacioneve. Ndalimi nuk zbatohet për detyrat arsimore në universitete dhe institute kërkimore. 

Neni 142

Asetet e Udhëzuesit, Presidenti i Republikës, nënkryetarët, ministrat e qeverisë, bashkëshortet e tyre dhe fëmijët e tyre i nënshtrohen inspektimit nga Presidenti para organit gjyqësor në detyrë dhe pas mandatit, për verifikoni që asnjë pasuri nuk është fituar ilegalisht.

Seksioni i tretë: Ushtria dhe Trupat Gardiane të Revolucionit

Neni 143   

Ushtria e Republikës Islamike të Iranit ka për detyrë të mbrojë pavarësinë dhe integritetin territorial të vendit dhe të mbrojë sistemin republikan islamik të vendit.

Neni 144

Ushtria e Republikës Islamike të Iranit është një ushtri islame, me një bazë të njohur dhe ideologjikisht të frymëzuar; do të rekrutojë njerëz kompetentë, besnikë ndaj idealeve të Revolucionit Islamik dhe të gatshëm të sakrifikojnë për realizimin e tyre.

Neni 145

Asnjë i huaj nuk mund të rekrutohet në ushtri apo në forcat policore të vendit.

Neni 146

Instalimi në Iran i bazave ushtarake të huaja është gjithashtu i ndaluar edhe kur propozohet për qëllime paqësore.

Neni 147

Në kohë paqeje, qeveria duhet të bëjnë përdorimin e fuqisë punëtore dhe punët ushtarake teknik e ndihmës në fushat e edukimit shkollor dhe prodhimi i prirur nga organet e Rindërtim, në përputhje të plotë me parimet e drejtësisë islame, me kusht që përgatitja ushtarake e ushtrisë nuk është dëmtuar.

Neni 148

Ndalohet përdorimi i mjeteve të ushtrisë për qëllime personale, si dhe përdorimi personal i anëtarëve të tij si shoqërues ose drejtues ose për aktivitete të ngjashme. 

Neni 149

Promovimi dhe degradimi i personelit ushtarak rregullohen me ligj.

Neni 150

Trupat Guardian të Revolucionit Islamik, i themeluar në ditët e para të fitores së këtij Revolucioni, vazhdon të kryejë funksionet e veta të mbrojtjes së vetë Revolucionit dhe të pushtimeve të saj. Prerogativat dhe detyrat e këtij Trupi në lidhje me privilegjet dhe detyrat e forcave të tjera të armatosura do të rregullohen me ligj, i cili do të nxisë bashkëpunimin dhe bashkërendimin vëllazëror të të gjitha forcave të përfshira.

Neni 151

Në pajtim me vargun e shenjtë kur'anor "dhe përgatitur të gjitha forcat që ju mund të mblidhen dhe kuajt trajnuar për të frikësuar armikun e Allahut dhe tuaj dhe të tjerët që nuk e di, por All-llahu e di" (8: 60), qeveria ka për detyrë për të vënë në dispozicion të gjithë popullit të mundësive dhe mjeteve që ata kanë nevojë për trajnim ushtarak sipas rregullave islame, në mënyrë që të gjithë qytetarët e kombit janë në gjendje për të siguruar mbrojtjen e armatosur të vendit dhe Republikës Islamike të Iranit. Megjithatë, posedimi i armëve duhet të autorizohet nga autoritetet kompetente.